Yukarıda belirtilen dönemleri ait manzum ve mensur eserler, Eski Anadolu Türkçesinin öncülerinin dilin gelişimine katkıları, Eski Anadolu Türkçesi’nin gününümüz Türkçesi ile olan farklılıkları ele alınır.
Dikey Sekmeler
Dersin Öğrenme Çıktıları
|
Dersin Öğrenme Çıktıları |
Öğretim Yöntemleri |
Ölçme Yöntemleri |
|
1) Divan Edebiyatını hazırlayan Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait metinleri tanıtmak. |
1,2 |
A,C |
|
2) Türk edebiyatının temeli şiir üzerine kurulduğu için, hece vezni ve aruz vezni ile yazılmış mesnevileri ve ilk divanları okutmak. |
1,2 |
A,C |
|
3) Söz konusu dönemde kullanılan şiir türleri, nesir türleri, bu eserlerde işlenen motifler, mitolojik unsurlar üzerinde çalışma yapmak. |
1,2 |
A,C |
|
4) Dönemde yazılan eserlerle doğu ve batı edebiyatları arasında ilişkilendirme yapmak. |
1,2 |
A,C |
Dersin Akışı
|
Hafta |
Konular |
Ön Hazırlık |
|
1 |
Eski Anadolu Türkçesinin tanımı, dönemleri. Bu dönem dili ve edebiyatı üzerinde yapılan belli başlı çalışmalar. |
|
|
2 |
Eski Anadolu Türkçesindeki ünlü, ünsüz harf değişmeleri, ünsüzlerdeki yuvarlaklaşmalar, eklerde görülen değişmeler. |
|
|
3 |
Eski Türkçe ile Eski Anadolu Türkçesindeki ünlü, ünsüz değişmeleri. Eski Anadolu Türkçesinin örgüsü. Çoğul ekleri, iyelik ekleri, tamlama ekleri, ismin çekim ekleri, yalın ve durum eki almış olan zamirler. |
|
|
4 |
Soru sözcükleri, zarflar, zamir kökenli kişi ekleri, emir ekleri, gereklilik kipi, şimdiki zaman, gelecek zaman, -miş’li geçmiş zaman. |
|
|
5 |
Eski Anadolu Türkçesi döneminin genel olarak mensur ve manzum eserlerinin tanıtımı. 15.-16. yüzyıllarda Eski Anadolu Türkçesi varlığı, Osmanlı Türkçesine geçiş, Divan Edebiyatı’nın ilk yüzyıllarında eser veren şairlerin, eserlerinin incelenmesi. Cem Sultan, Cemşid ile Hurşid, Fuzulî, Leyla ile Mecnun, Yahya Bey (Taşlıcalı) Yusuf ile Züleyha, Lâmi’î Çelebi, Ferhat ile Şirin, Hasan Ziyâ’î San’an Şeyhi. Bu konudaki yayınlar. |
|
|
6 |
Ahmed-i Fakih, Çarhnâme’den Arap harfli Eski Anadolu Türkçesi metin okuması. |
|
|
7 |
Sultan Veled ve Türkçe manzumeleri, Şeyyad Hamza ve Yusuf u Züleyha’sı. |
|
|
8 |
Eski Anadolu Türkçesinin en büyük şairi Yunus Emre’nın hayatı, dönem edebiyatındaki yeri, Türk edebiyatına katkıları, eserlerinin eski harfli ve edisyon kritikli nüshalarından metin okuma ve sadeleştirme. |
|
|
9 |
Eski Anadolu Türkçesinin mensur eserlerinden Saltukname ve Danişmendname’den metin okuması, üzerinde dil incelemesi yapılması. Yusf-i Meddah’ın Varka ile Gülşahı. |
|
|
10 |
Beylikler Dönemi Türkçesi’nin özellikleri. Bu dönemin önemli şairlerinin Tanıtılması. Gülşehrî, Âşık Paşa, Ahmedî, Hoca Mesud, Şeyhoğlu Mustafa, Ahmed-i Dâî, Şeyhî, Kadı Burhaneddin, Erzurumlu Kadı Darîr. |
|
|
11 |
Gülşehrî’nin Mantıku’t-tayr adlı eserinden parçalar okunması, dil özellikleri, parçaların günümüz Türkçesine aktarılması uygulaması. |
|
|
12 |
Hoca Mesud’un Süheyl ü Nevbahar adlı mesnevisinin ve bunun ilmî neşrinin tanıtımı. İlmî neşir üzerinden metin okuma, sadeleştirme çalışması yapılması. Aynı eserden öyküleştirilen Hüsrev ile Şirin hikâyesi üzerinde motifler, kahramanlar, kurgular üzerinde tartışılması. |
|
|
13 |
Şeyhî’nin Hüsrev ü Şirin adlı mesnevisinden metin okutulması. 14.-15. yüzyıla ait bu eserde Eski Anadolu Türkçesi dil özelliklerinin tespit edilmesi. 14.-15 yüzyıl şairlerinden Ahmed-i Dâî’nin elyazmasından tıpkıbasımı yapılan Türkçe divanından harekeli metin okutulması; dönemin yazı karakterlerinin tanıtılması. |
|
|
14 |
Eski Anadolu Türkçesi döneminin en büyük eseri olan Garibname’den parça okutulması. Yapılan ilmî neşrin tanıtılması. Divan Edebiyatına geçiş döneminde yetişen Ahmedî’nin İskendernamesi’nin batıdan doğuya serüveninin anlatılması, eserin dil ve hikâyecilik karakterlerinin belirlenmesi, bu konuda yapılan öyküleştirme çalışmasının okunması, İskendername’ye bir de karşılaştırmalı edebiyat gözüyle bakılması. |
|
Kaynaklar
|
Ders Notu |
Prof. Dr. Mehmet Kanar, Osmanlı Türkçesine Giriş Prof. Dr. Mehmet Kanar, Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü Prof. Dr. Mehmet Kanar, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (büyük boy, iki cilt) [Bu sözlükte Osmanlı Türkçesi dönemine ait isim ve fiiller de vardır.]
|
|
Diğer Kaynaklar |
Türk Dili ve Edebiyatı akademisyenleri tarafından hazırlanmış Eski Anadolu Türkçesi ile ilgili metin ve uygulama kitapları, matbu ve yazma metinlerle fotokopi desteği, projeksiyonla yazma eser gösterimi, özel kütüphanemde bulunan Osmanlıca Nadir Eserlerin öğrenciye gösterilmesi, öğrencinin nadir eseri dokunarak, sayfalarını çevirerek tanıması. |
Materyal Paylaşımı
|
Dökümanlar |
Kitap dışında, fotokopi veya projeksiyon iledöküman sunulmaktadır. |
|
Ödevler |
Zaman zaman Osmanlıca yazma becerisinin geliştirilmesi için ödev verilir. |
|
Sınavlar |
Burada farklı yöntem uygulanmaktadır. Bazen sınav yapılmakta, bazen de herkese bir proje verilerek ders dönemi sonuna kadar araştırma için süre tanınmakta, yapılan proje vize ve final çalışması olarak değerlendirilmektedir. Proje çalışmasının öğrenciyi sınav stresinden uzaklaştırdığı için çok daha başarılı sonuçlar sağladığı gözlemlenmiştir. |
Değerlendirme Sistemi
|
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI |
SIRA |
KATKI YÜZDESİ |
|
Ara Sınav |
1 |
40 |
|
Ödev |
1 |
60 |
|
Toplam |
|
100 |
|
Finalin Başarıya Oranı |
|
40 |
|
Yıl içinin Başarıya Oranı |
|
60 |
|
Toplam |
|
100 |
|
DERS KATEGORİSİ |
Uzmanlık / Alan Dersleri |
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
|
No |
Program Öğrenme Çıktıları |
Katkı Düzeyi |
|||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
||
|
1 |
Türk dilini sesbilgisel, sesbilimsel, biçimbilimsel, sözdizimsel, anlambilimsel ve kullanımbilimsel açılardan incelemeye dönük bilgileri edinir. |
|
|
x |
|
|
|
|
2 |
Türkçeyi anlaşılır ve etkin bir biçimde kullanma becerisine ulaşır. |
|
|
x |
|
|
|
|
3 |
Türk dilinin başlangıcından günümüze kadarki edebi metinlerini hem filolojik açıdan hem de çağdaş edebiyat ve dilbilim kuramlarının ışığında değerlendirir, Doğu ve Batı edebiyatları ile karşılaştırarak eleştirisini yapar. |
|
|
x |
|
|
|
|
4 |
Dil ve edebiyat kuramlarının temellerini oluşturan yakın disiplinlere ilişkin bilgi sahibi olur; disiplinlerarası okuma yapma ve çözümleme becerisi edinir. |
|
x |
|
|
|
|
|
5 |
Alanında akademik düzeyde araştırma yapabilecek temel bilgi ve becerileri edinir; uluslararası platformda ortaya konan güncel araştırma ve gelişmeleri takip edebilmesini olanaklı kılacak bilgi teknolojilerinden yararlanır. |
|
|
|
|
x |
|
|
6 |
Bireysel ya da bir çalışma grubunun üyesi olarak, Türk Dili ve Edebiyatı alanında karşılaştığı pratik ve/ya kuramsal sorunları tanımlar, betimler ve bu sorunlara somut veriler ışığında çözümler üretir; veri ve çözümlerini alandaki diğer uzmanlarla ulusal ve/ya uluslararası ortamlarda paylaşır, tartışmaya açar. |
|
|
x |
|
|
|
|
7 |
Mesleki ve etik sorumluluk bilinci kazanır. |
|
|
|
|
x |
|
|
8 |
Alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri, eğitim-öğretim ve kamusal hizmet alanlarında uygulamaya sokar. |
|
|
|
|
x |
|
|
9 |
Alanında gerçekleştirilen bilimsel, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır. Benzeri etkinliklerin yaratılmasında ve hazırlanmasında görev üstlenir. |
|
|
|
|
x |
|
|
10 |
Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. |
|
|
|
|
x |
|
ECTS
|
Etkinlik |
SAYISI |
Süresi |
Toplam |
|
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) |
15 |
3 |
45 |
|
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) |
15 |
2 |
30 |
|
Ara Sınav |
1 |
5 |
5 |
|
Ödev |
10 |
5 |
50 |
|
Final |
1 |
10 |
10 |
|
Toplam İş Yükü |
|
|
100 |
|
Toplam İş Yükü / 25 (s) |
|
|
140/25: 5,6 |
|
Dersin AKTS Kredisi |
|
|
6 |