Sıkça Sorulan Sorular

Çeviribilimi bölümünde öğrenciler İngilizce dışında iki farklı yabancı dil öğrenerek mezun olmaktadır.

Çeviribilimi bölümünde öğrenciler İngilizceye ek olarak Rusça, Almanca ve İspanyolca dillerinden birini seçerek ilk üç yıl boyunca seçtikleri bu dilin yoğunlaştırılmış derslerini alırlar. Dördüncü sınıfta ise seçilen bu dilde çeviri dersleri alarak mezun olurlar. Buna ek olarak, öğrencilerin Yeditepe Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulunun sunduğu dersler arasından üçüncü bir yabancı dil seçme olanağı da vardır.

Çeviribilimi Bölümü Fen Edebiyat Fakültesi bünyesinde yer almaktadır.

Çeviribilimi bölümü lisans düzeyinde dört yıllık bir programdır.

Bölümümüzü seçen öğrenciler için hazırlık eğitimi verilmektedir. Hazırlık sınıfından muaf olmak isteyen öğrencilerimiz Yeditepe Üniversitesi İngilizce Hazırlık Okulu tarafından yapılan Çeviribilimi hazırlık atlama sınavına girebilir. Sınavdan başarılı olmaları durumunda doğrudan fakülteye geçerek bölümden ders almaya başlayabilirler.

Çeviribilimi Bölümü mezunları özel ve resmî kurumlarda çevirmen olarak çalışabilmektedir. Dışişleri Bakanlığı başta olmak üzere çeşitli devlet kurumları, bakanlıklar, sivil toplum kuruluşları, ulusal ve uluslararası meslek örgütlerinde çalışabilecekleri gibi hukuk büroları, turizm, tekstil, reklamcılık, finans, basın – yayın, sigortacılık, halkla ilişkiler ve sahne sanatları gibi daha özel alanlarda da iş bulabilirler. Aynı zamanda üniversite eğitimleri süresince kendilerini geliştirme imkanları bulabilecekleri altyazı çevirmenliği, dublaj, yerelleştirme ve konferans çevirmenliği gibi pozisyonlarda şirketlere bağlı ya da serbest meslek sahibi olarak çalışabilirler. Özellikle son yıllarda yükselişte olan bir alan da uygulama ve mobil oyunların farklı dillerde çevrilmesi ile ilgilenen yerelleştirme alanıdır. Dileyen öğrencilerimiz pedagojik formasyon edinerek öğretmen olabilirken yüksek öğretimine devam edebilir ya da yüksek lisans ve doktora programları ile akademisyenliğe adım atabilirler. Mezunlarımızın kariyerleri hakkında bilgi almak için tıklayınız.

Çeviribilimi mezunları pedagojik formasyon aldıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda İngilizce öğretmenliği yapabilmektedir. Ayrıca, Çeviribilimi mezunları özel sektörde çeşitli eğitim kurumlarında pedagojik formasyon koşulu aranmaksızın İngilizce öğretmeni olarak çalışabilmektedir.

Çevirmen olmak için okunması gereken ideal bölüm, bu mesleğin ilke, yöntem, teori ve pratiklerine odaklanmış olan Çeviribilimi veya diğer adıyla Mütercim ve Tercümanlık bölümleridir.

Yeminli tercüman, yasal belgelerin resmi tercümesini yapmak ve tercümesini yaptığı tüm metinlerin altına yeminli tercüman onayı verebilmek üzere noter tarafından yetkilendirilmiş kişidir. Yeminli tercümanın yaptığı çeviriler resmi statüye sahip kabul edilir.

Yeminli tercüman olabilmek için bireylerin yabancı dil alanında lisans derecesine sahip olması veya yeminli tercüman olmak istediği dili yetkin seviyede bildiğini belgelemesi gerekmektedir. Noter onayı alındıktan sonra kişi noterde yemin eder ve mesleki unvanı kullanabilir. Yeminli tercümanlar genellikle ikametgah belgesi, sözleşme, mahkeme kararı, ticari belgeler, akademik belgeler ve doğum belgeleri gibi belgelerin çevirisini yaparlar. Yeminli tercümanlar şirketlere bağlı olarak çeviri yapabilecekleri gibi serbest de çalışabilirler.

Yazılı ve sözlü çevirinin tarihi çok daha eskilere uzanmaktadır. Tarihteki ilk yazılı çeviriler Mezopotamya döneminde dahi görülebilirken sözlü çevirinin de antik Mısır’da ticaret ve askeri meselelerin çözümlenmesi için kullanıldığı bilinmektedir. Profesyonel anlamda mesleğe dönüşümü dünyada 1940’lara, Türkiye’de ise 1960’lara denk gelmektedir. Çeviribilimi disiplininin, filoloji ve dilbilimden bağımsız bir bilim alanı olarak kabul edilişi ise 1970’lerde gerçekleşmiştir.

Dilimize Arapçadan geçen bu kelime “tercüme eden” anlamındadır. Günümüzde “çevirmen” sözcüğüyle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Mütercim yazılı çeviri, tercüman daha ziyade sözlü çeviri alanındaki mesleki yeterliliğe işaret etmektedir.

Mütercim-Tercümanlık ve Çeviribilimi bölümleri alanında uzman çevirmenler yetiştiren bölümlerdir. Bu iki bölüm her ne kadar benzer görünse de Çeviribilimi Bölümünü Mütercim-Tercümanlıktan ayıran temel fark çeviribiliminin, çeviriyi pratik alandan daha çok bilimsel bir alan olarak incelemesidir. Mütercim Tercümanlık eğitimi ile Çeviribilimi eğitimini ayıran temel farklardan birisi de Çeviribilimi bölümlerinde çeviri teorisi, çeviri eleştirisi ve çeviride araştırma tekniği eğitimleri gibi daha bilimsel içerikli derslerin olmasıdır. Her iki bölüm de öğrencilerine yeterli pratik ve teorik bilgiyi sağladığı için mezunlarımız  çevirmenlik mesleğine adım attıklarında eksik kalacakları bir fark yoktur. 

Çeviri eğitimi, yazılı çeviri ve sözlü çeviri olarak ayrılan iki alanı içinde barındırır. Öğrencinin yabancı dili çok iyi seviyede bilmesi yeterli değildir. Bu nedenle çeviri eğitiminin temellerinde ana dilini yetkin şekilde kullanma, yabancı dilin kültürüne hakim olma, yazı yazma ve sunum yapma becerileri gibi dersler ile birlikte ekonomi, psikoloji ve terminoloji bilgisi dersleri ağırlıklıdır. Daha büyük ölçekte bu yetkinlikler sağlandıktan sonra, öğrenciler yazılı çeviri pratiği yapabilecekleri hukuk, tıp, ekonomi gibi farklı alan çevirilerine dair dersler alırlar. Bu şekilde farklı çeviri stratejileri ve yöntemleri öğrenirler. Aynı zamanda alan seçmeli dersler ile daha özgün çeviri alanlarını da istek ve merakları doğrultusunda keşfedebilirler. İlerleyen dönemlerde öğrenciler yazılı çeviri pratiklerini çeviri kuramları ve çeviri eleştirisi gibi kuramsal dersler eşliğinde geliştirmeye devam ederken sözlü çevirinin temellerine dair dersler de alırlar. Bu anlamda yazılı bir metnin sözlü olarak çevrilmesi, not alarak gerçekleştirilen ardıl çeviri, eşzamanlı çeviri ve iki yönlü sözlü çeviri gibi dersler sayesinde sözlü çeviri becerilerini de geliştirme imkanı bulurlar.

Ders programımız: https://fenedebiyat.yeditepe.edu.tr/tr/ceviribilim/dersler

Yazılı ya da sözlü ifadelerin bir dilden diğer bir dile sözlü bir biçimde aktarılması işlemine sözlü çeviri denmektedir.

Sözlü çeviri aynı dili konuşmayan iki kişi arasında iletişimin sağlandığı her modülü içermektedir. En yaygın görülen iki sözlü çeviri türü ardıl çeviri ve eşzamanlı ya da diğer adıyla simültane çeviridir. Ardıl çeviride konuşmacı konuşurken çevirmen özel bir dil kullanarak notlarını alır ve konuşmacı konuşmasını bitirdikten hemen sonra bir başka dilde aynı konuşmayı aktarır. Eşzamanlı çeviride ise çeviri kabinlerinde çalışan çevirmenler, konuşmacının söylediklerini aynı anda bir başka dile aktarırlar. Yeditepe Üniversitesi Çeviribilimi Bölümünde bu mesleği icra etmek isteyen öğrenciler Eşzamanlı Çeviri Laboratuvarında verilen dersler ile gerçeğe en yakın pratikler aracılığıyla bu becerileri edinirler.

‘Simültane’ kelimesi Türkçeye İngilizce bir kelime olan ve “aynı anda, eşzamanlı” anlamına gelen ‘simultaneous’ kelimesinden geçmiştir. Daha Türkçe olarak eşzamanlı çeviri ve andaş çeviri olarak da anılmaktadır. Eşzamanlı çeviri yapan bireyler genellikle konferans çevirmeni adı altında çalışırlar. Eşzamanlı çeviri yapan kişiler bir konuşmayı gerçekleştiği esnada hedef dile çevirirler. Bu nedenle eşzamanlı çeviri her iki dilde de üstün yetkinlik ve kültür bilgisinin yanında dinleme ve konsantre olma, hafıza, zihinsel esneklik, hızlı düşünme, engin bir genel kültür, analitik beceri, iyi bir diksiyon, soğukkanlılık, topluluk karşısında zarafet ile konuşabilme ve sürekli kendini geliştirme gibi pek çok yetkinliği de gerektirmektedir.

Konferans çevirmenleri çeviri kabini adı verilen küçük odacıklarda eşzamanlı çeviri yaparlar. Bunun nedeni dışarıdan gelen sesin izole edilerek çevirmenlerin anlayabileceği düzeyde tutulmasıdır. Aynı zamanda kablolar, çeviri konsolu ve teknik ekipman da bu kabinlerin içindedir. Kabinler ve teknik ekipman ile ilgili standartlar ISO tarafından düzenli olarak teknolojik gelişmelerin ışığında Uluslararası Konferans Tercümanları Derneği AIIC, AB’nin ilgili genel müdürlükleri, TKTD gibi ulusal derneklerin de dahil olduğu çalışma gruplarında gözden geçirilerek güncellenmektedir. Yeditepe Üniversitesi Çeviribilimi Bölümünün Simültane Çeviri Laboratuvarı da söz konusu standartlara uygun biçimde işlemektedir.

Genel kural olarak, bir konferans çevirmeni yalnızca istisnai durumlarda olmak üzere tek başına en fazla bir saat çalışabilir. Bir saati aşan toplantılarda her dil için en az iki çevirmenden oluşan bir ekip görevlendirilir. Çevirmenler yaklaşık 20-30 dakikada bir değişerek sırayla çalışır. Bunun nedeni çevirmenin aynı anda birçok işi yaparken beyninin çok yoğun çalışması, yoğun konsantrasyon nedeniyle daha çok ara verme ihtiyacı olmasıdır.

Öğrencilerimiz, üçüncü sınıfın sonunda girebilecekleri sözlü çeviride yeterlilik (screening) sınavı sonucunda başarılı olmaları halinde konferans çevirmenliğine yönelik dersler alarak konferans çevirmenliği alanında yetkinlik kazanabilir. Bu dersler ISO standartlarına uygun kabinleri ile gerçek bir konferans ortamını öğrencilere sunan ve sekiz çevirmenlik dört kabin ile kırk dinleyici kapasitesine sahip Simültane Çeviri Laboratuvarında yapılır.

Öğrencilerimiz, eğitim süreçlerinin ilk üç yılında üç tanesi zorunlu bir tanesi alan seçmeli kategorisinde olmak üzere toplamda dört sözlü çeviri dersi alırlar. Bu derslerin not ortalaması, 3.0 (BB) ve üzeri olan öğrenciler sözlü çeviride yeterlilik sınavına girmeye hak kazanırlar. Sınavda öğrencilerin iki dilde de eşzamanlı çeviri becerileri ölçülür. Başarılı olan öğrenciler, dördüncü sınıfta ağırlıklı olarak konferans çevirmenliğine yönelik dersler alırlar. Bu dersler güncel konularda eşzamanlı çeviri pratiği, eşzamanlı çeviri stratejileri, eşzamanlı çeviride özel konular ve eşzamanlı çeviri projeleri için sözlük hazırlama gibi çeşitli bilgileri öğrencilere kazandırmak amacı taşımaktadır. Aynı zamanda sektörde çalışan tercümanlar ile öğrencilerin tanışması ve konferanslarda tercümanları gözlemleme gibi imkanların sunulması aracılığıyla Yeditepe Üniversitesi Çeviribilimi Bölümü, öğrencilerini donanımlı birer konferans çevirmeni olarak yetiştirmektedir.

Yeditepe Üniversitesi Çeviribilimi bölümü öğrencileri, programları dahilinde üçüncü ders yılının sonunda,bölümün onayladığı bir kurumda 20 iş gününü kapsayan bir çeviri stajı yapmak zorundadır. Öğrenciler, stajda yaptıkları çevirilerini ve kazandıkları deneyimleri dördüncü sınıfın başında sunarlar ve geri bildirim alırlar. Staj, lisans programımızdaki diğer pek çok uygulama gibi, öğrencilerimizin iş hayatına atılmadan önce edindikleri öğretici bir tecrübedir. TRA 310 Staj dersini başarı ile tamamlamak mezuniyet koşulları arasındadır. Staj dersi ile alakalı daha detaylı bilgi almak için tıklayınız.

Konferans çevirmenleri hem eşzamanlı hem de ardıl çeviride yetkin kişilerdir. Bu anlamda aşağıdaki türlerde çeviri yaparlar:

Eş zamanlı (simultane) çeviride, çevirmen için ses yalıtımı sağlanmış bir kabin; konuşmacılar için mikrofon ve izleyicilere dağıtılacak kulaklık sistemi gerekmektedir. Eş zamanlı çeviride, çevirmen konuşmacıyla hemen hemen aynı anda konuşur ve kulaklıktan duyduğu konuşmayı anında çevirerek dinleyenlere aktarır. Fısıltı çeviri (whispering) de ekipman kullanılmadan, bir veya iki kişiye daha küçük mekanlarda daha kısa süre için yapılan bir simultane çeviri türüdür.

Ardıl (konsekütif) çeviride, çevirmen konuşmacının cümlesini ya da paragrafını bitirmesinden sonra, konuşma sırasında aldığı notların yardımıyla söylenenleri çevirir. Ardıl çeviri, mikrofon dışında özel bir donanım gerektirmez. Karşılıklı (bilateral) çeviri daha küçük topluluklar için yapılan bir tür ardıl çeviridir. Yabancı ziyaretçilere refakat ederek toplantı dışındaki iletişimi sağlamak da bu tanıma girer.

Çeviribilimi Bölümü’nün, İngiliz Dili ve Edebiyatı, İngilizce Öğretmenliği, İngilizce Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik, Radyo-Televizyon ve Sinema, Felsefe, Turizm ve Otel İşletmeciliği, Gazetecilik, Reklam Tasarımı ve İletişimi, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Psikoloji ve Sosyoloji bölümleri ile iki yönlü çift anadal protokolü bulunmaktadır. Ek olarak, eğer başvuru sırasında öğrencinin okumak istediği bölümle protokolümüz yoksa, yeni protokol hazırlanır. Çift anadal programı için başvuru anında öğrencinin anadal programındaki genel not ortalamasının en az 2.75 ve anadal programının ilgili sınıfında başarı sıralaması itibari ile en üst %20’sinde bulunması gerekir. Çift anadalı burslu okuyabilmek için 4 üzerinden 3.25 ortalama şartı vardır. Öğrenciler ÇAP için en erken üçüncü, en geç beşinci dönemin başında başvurabilir. ÇAP programını bitiren öğrenciye ikinci diploma verilir.

Bölümümüzün güncel Erasmus anlaşmaları arasında Romanya’da Alexandru Ioan Cuza Iasi University, Belçika’da Leuven University, İspanya’da Universidad Autonoma de Madrid ile Universidad Autonoma de Barcelona ve Polonya’da bulunan University of Social Sciences and Humanities bulunmaktadır.

Çeviribilimi Bölümü 2019 yılında FEDEK değerlendirme sürecini başarıyla tamamlamış, 2019-2024 yıllarında geçerli olmak üzere, ikinci kez beş yıllık FEDEK Akreditasyonu almaya hak kazanmıştır. Güncellenen müfredatımıza, İngilizce-Türkçe çeviri programına ikinci çeviri dili olarak Rusça, Almanca ve İspanyolca seçenekleri eklenmiştir.

Öğrencilerimiz zorunlu stajlarını yazılı veya sözlü çeviri yapabilecekleri her kurumda yapabilirler. Genellikle yerelleştirme, yazılım, ithalat-ihracat şirketleri gibi şirketleri tercih eden öğrencilerimizin yanında hastanelerde ve otellerde benzer görevlerde stajlarını yapanlar da bulunmaktadır.

Bölümümüzün müfredatı öğrencilerin hem yazılı hem de sözlü çeviri alanlarında yetkin olmasını sağlamaktadır. Yazılı çeviri alanında teorik derslerin yanında öğrenciler sosyal bilimler metinleri çevirisi, sağlık bilimleri çevirisi, medya ve iletişim çevirisi, ekonomi ve işletme metinleri çevirisi, edebiyat çevirisi ve hukuk çevirisi gibi özel alan çeviri dersleri ile pratik deneyim kazanırlar. Sözlü çeviri alanında ise tüm öğrencilerin almak zorunda olduğu sözlü çeviriye giriş, iki yönlü sözlü çeviri ve ardıl çeviri dersleri bulunmaktadır. Bu şekilde sözlü çevirinin temellerini öğrenen öğrenciler konferans çevirmeni olmayı seçmeseler dahi sözlü çeviri yapabilecek yetkinlikte mezun olurlar.

Öğrencilerimiz, yazılı ve sözlü çeviri için almak zorunda oldukları derslerin yanında ilgi alanlarına göre sunulan seçmeli derslerden de bir kısmını almak durumundadır. Bunların arasında siyaset çevirisi, fen bilimleri çevirisi, sanat tarihi metinleri çevirisi, altyazı ve dublaj çevirisi, oyun lokalizasyonu, AB metinleri ve mevzuat çeviri atölyesi, Britanya medeniyeti, Türk işaret dili, yazılı çeviride özel konular ve çeviri projesi gibi yazılı çeviri odaklı dersler ile sözlü hukuk çevirisi, eşzamanlı çeviriye giriş ve toplum çevirmenliği gibi sözlü çeviri odaklı dersler bulunmaktadır. Öğrenciler ayrıca üniversite genelinde herkes için açılan dersleri de serbest seçmeli kategorisinde alabilirler.

Yeditepe Üniversitesi Çeviribilimi bölümünde müfredat hem kuramsal hem de uygulamalı derslerden oluşmakta ve akademisyenler ile sektör temsilcilerinin bir araya geldiği danışma kurulları sayesinde belirli aralıklarla güncellenmektedir. Böylelikle öğrencilerimiz her zaman güncel koşullara hazırlanmaktadır. İkinci ve üçüncü yabancı dil öğrenme imkanlarının yanında öğrencilerin kredisiz olarak yeni diller öğrenme imkanı da bulunmaktadır. Pek çok bölümle iki yönlü çift anadal ve yan dal anlaşmaları ile Erasmus değişim programları sayesinde öğrenciler ufuklarını genişletebilir ve yeni kültürler tanıma fırsatı bulur. Uluslararasılaşma yolunda önemli adımlar atan bir üniversitenin parçası olabilirler. Yalnızca akademisyenlerden değil, sektör temsilcilerinden de eğitimler ve dersler alabilir ve çeviri sektörünü son derece iyi tanıyabilirler. Ayrıca, çok az yerde sunulan ISO standartlarına uygun Simültane Çeviri Laboratuvarında aldıkları sözlü çeviri dersleri ve konferans çevirmenliği modülü sayesinde bu alanda uzmanlaşabilirler.

Nöral makine çevirisi ve yapay zekanın makine çevirisine katkıları ile her alanda olduğu gibi, çeviri alanında da makineleşmenin ön plana çıktığı tartışılmaz bir gerçektir. Ancak bu durum, sanıldığının aksine, çeviri mezunları için bir dezavantaj değil, avantaj oluşturmaktadır. Zira Yeditepe Üniversitesi Çeviribilimi Bölümü öğrencilerine makine destekli çeviri yapma, yapay zekanın çeviri yaparken nasıl kullanılması gerektiği, teknolojik imkanlarla yerelleştirmenin nasıl yapıldığı gibi donanımlarla birlikte dersler vermektedir. Dolayısıyla bölümümüz yeni piyasa koşullarında çok iyi dil, kültür ve teknoloji becerileri ile donanmış çevirmenler yetiştirmektedir.